Integraal zorgakkoord
Het is inmiddels al een maand geleden dat het integraal zorgakkoord is getekend. Nog niet eerder maakten zoveel partijen afspraken met elkaar maken over hoe de zorg in de toekomst er uit moet zien. Voor het geval je nog niet weet wat het integraal zorgakkoord eigenlijk inhoud en wat het betekend voor jouw zorg in de toekomst, leggen we het hier zo kort mogelijk uit.
Om mee te beginnen, waarom is het integraal zorgakkoord eigenlijk in leven geroepen?
De zorg in Nederland staat al onder druk, en de toekomst ziet er om maar zacht uit te drukken niet heel rooskleurig uit. De huidige zorgmedewerkers ervaren hoge werkdruk, bureaucratie en weinig autonomie. Dit resulteert in een hoog ziekteverzuim, uitstroom van personeel en een nog hogere werkdruk creëert bij het nog actieve zorgpersoneel.
Het huidige personeelsprobleem kun je omschrijven als een soort vicieuze cirkel die elk rondje wat problematischer wordt. Dan over het toekomstperspectief. Nederland gaat vergrijzen, en niet zo’n beetje ook. Daarnaast worden mensen ook ouder en veranderen dodelijke ziektes in chronische aandoeningen. Als het huidige zorgsysteem niet veranderd is in 2040 1 op de 4 werkende Nederlanders nodig in de zorg, in plaats van de huidige 1 op de 6. Economisch gezien is dat aantal niet haalbaar omdat er dan niet genoeg werkend zijn om alle andere sectoren in Nederland draaiende te houden. Ook verdrievoudigen de zorgkosten tussen nu en 2060 als er niks veranderd.
Het is de uitdaging om de zorg toegankelijk, betaalbaar en kwalitatief hoog te houden in de toekomst. Om dit te kunnen realiseren zijn er door de partijen acht onderdelen in het akkoord opgenomen die leidend zullen zijn in de werkagenda. Hieronder leggen we ze kort uit:
Passende zorg
Regionale samenwerking
Zorgpartijen en overheid kijken eerst naar het belang van de zorg in plaats van eigenbelang. Ze versnellen de concentratie en spreiding van medische en specialistische zorg. Dichtbij huis wanneer het kan, verder van huis voor hooggespecialiseerde complexe zorg. De juiste zorg op de juiste plek.
Versterking organisatie eerstelijnszorg
Blijvend beschikbare eerstelijnszorg voor iedereen, dit zijn huisartsen, fysiotherapeuten, tandartsen en wijkverpleging. De werkdruk wordt verlicht door de inzet van digitale (zelf)zorg. Dit zou moeten zorgen voor meer tijd voor de patiënt bij onder andere de huisarts.
Samenwerking sociaal domein, huisartsenzorg en ggz
Zorg zo vroeg mogelijk aanbieden in samenhang. Huisartsen zijn nu te lang verantwoordelijk voor mensen met een complexe ggz-hulpvraag. De zorg moet dichtbij en digitaal aanwezig zijn en in de vorm van zelfhulpmodules waar het kan. Deze maatregelen zijn bedoeld om mensen eerder de juiste zorg te bieden, de kwaliteit te verbeteren en wachtlijsten terug te dringen.
Gezond leven en preventie
Voorkomen is beter dan oplossen. Een gezonde leefstijl zal onderdeel moeten gaan worden van het dagelijks leven. Ondersteuning zal als eerst komen uit het publieke of sociale domein en vooral ingezet worden bij mensen met ziekte of verhoogd risico hierop.
Arbeidsmarkt en ontzorgen zorgprofessionals
Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden. Er moet meer ruimte komen voor werkplezier. Ook moet er wat gedaan worden aan de bureaucratie, autonomie en opleidingsmogelijkheden voor het personeel. Werken in loondienst moet ook aantrekkelijker gemaakt worden.
Digitalisering en gegevensuitwisseling
Gegevens uitwisselen is belangrijk om de doelen in het akkoord te behalen. Elektronisch gegevens uitwisselen wordt de standaard in de zorg. Alle Nederlanders hebben vanaf 2025 ook een eigen gezondheidsomgeving waar ze digitaal toegang tot hebben. Passende zorg betekend ook een mix van digitaal en fysiek, dus hybride. Het uitgangspunt is als volgt: zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan.
Contractering
Passende zorg vraagt ook om een passende wisselwerking tussen zorgaanbieders en -verzekeraars. Zorgverzekeraars zetten in op meer gelijk gerichtheid bij impactvolle transformaties. De NZA is als toezichthouder van belang om er op toe te zien dat er voldoende zorg wordt ingekocht met het oog op de passende zorg.
Om deze afgesproken veranderingen waar te kunnen maken is er €2,8 miljard uitgetrokken naast specifieke investeringsmiddelen. De voortgang van de afspraken zal gemonitord worden en er zal verantwoording aan de samenleving worden afgelegd. De uitvoering van de afspraken zullen onder andere op duurzaamheid getoetst worden.
Het zorgakkoord is echter (nog) niet door iedereen getekend. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) zei nog geen ‘JA’ tegen het akkoord. De huisartsen willen concrete resultaten op het gebied van de ANW en ‘Meer tijd voor de patiënt’. Wanneer daar aan voldaan kan worden binnen 3 maanden zijn huisartsen bereid het akkoord alsnog te tekenen. Ook Actiz (branchevereniging van ca. 400 zorgorganisaties) tekende het akkoord in eerste instantie niet. Inmiddels hebben de leden van Actiz voldoende vertrouwen dat de afspraken waargemaakt kunnen worden en hoe hieraan in de praktijk uitvoering wordt gegeven.
Bron: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2022, 10 oktober). Integraal Zorgakkoord: “Samen werken aan gezonde zorg”. Rapport | Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 1 oktober 2022, van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/09/16/integraal-zorgakkoord-samen-werken-aan-…
Voor een uitgebreide versie van het akkoord verwijzen we naar: Integraal Zorgakkoord: ‘Samen werken aan gezonde zorg’ | Rapport | Rijksoverheid.nl
